در آزمایشگاه ژنتیک پزشکی فرهود:
بررسی جهش های ژن های BRCA1 و BRCA2
1. بیماری سرطان سینه (Breast Cancer) چیست؟
سرطان سینه بیماری است که در آن سلول های سینه به طور غیرعادی و کنترل نشده رشد می کنند و توده ای به نام تومور تشکیل می دهند. در صورت عدم درمان، توده ها ممکن است از بافت پستان به سایر قسمت های بدن مانند استخوان ها، کبد و یا ریه ها سرایت کنند. سرطان سینه هم مردان و هم زنان را مبتلا می کند، اگرچه در مردان کمتر دیده می شود.
سرطان سینه شایع ترین سرطان در بین زنان می باشد. میزان موارد جدید سرطان سینه زنان 3/128 در هر 100,000 زن در سال 2020 گزارش شده است.
شایع ترین نوع سرطان سینه کارسینوم مجاری (ductal carcinoma) است که از سلول های مجاری شروع می شود. سرطانی که از لوب ها یا لوبول ها شروع می شود، کارسینوم لوبولار (lobular carcinoma) نامیده می شود و بیشتر از انواع دیگر سرطان سینه در هر دو پستان دیده می شود. سرطان سینه التهابی (Inflammatory breast cancer) یک نوع غیر معمول سرطان سینه است که در آن پستان گرم، قرمز و متورم است.
سرطان سینه به دلیل جهش های ژنی ایجاد می شود که ممکن است جهشnot;های ژنی ارثی بوده و یا خودبخود در فرد بیمار به وجود آید. بنابراین سابقه خانوادگی سرطان سینه و سایر عوامل خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می دهد.
2. علائم اولیه بیماری سرطان سینه چیست؟
علائم شایع سرطان سینه شامل موارد زیر می باشد:
- ایجاد توده در سینه، به خصوص اگر فقط در یک سینه باشد
- زخم نوک پستان و تغییر شکل نوک پستان
- ترشح یا چرخش نوک پستان
- تغییر در اندازه یا شکل سینه
- گودی پوست سینه
- ناراحتی یا تورم در زیر بغل
- بثورات پوستی یا سینه های متورم قرمز
- درد مداوم که به چرخه قاعدگی مربوط نمی شود و پس از پریود باقی می ماند و فقط در یک سینه رخ می دهد.
اگرچه سرطان سینه دارای تظاهرات بالینی به خصوصی می باشد، اما در برخی از افراد هیچ علامتی دیده نشده و سرطان در طی یک ماموگرافی غربالگری و یا معاینه فیزیکی توسط پزشک پیدا می شود.
3. عوامل خطر (RISK Factors) بروز سرطان سینه چیست؟
برخی از عواملی که خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می دهند عبارتند از:
- افزایش سن
- جنسیت مونث
- سابقه باروری که منجر به قرار گرفتن بیشتر در معرض استروژن می شود
- مصرف هورمون درمانی برای علائم یائسگی
- پرتودرمانی سینه یا قفسه سینه
- شروع قاعدگی قبل از 12 سالگی
- موارد مربوط به سبک زندگی شامل اضافه وزن داشتن / عدم فعالیت بدنی کافی / مصرف دخانیات / نوشیدن الکل.
- سینه های متراکم: زنانی که بافت متراکم تری در سینه هایشان دارند (که فقط با استفاده از اشعه ایکس یا ماموگرافی قابل مشاهده است) ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان سینه باشند.
- سابقه خانوادگی به خصوص در یکی از بستگان درجه اول (مادر، خواهر یا دختر)
- وراثت جهش در ژن هایBRCA1 و BRCA2
4. بررسی ژنتیکی سرطان سینه چگونه است؟
مطالعات نشان داده است از هر 10 فرد مبتلا به سرطان سینه، یک مورد به دلیل سابقه خانوادگی قوی جهش های ژنتیکی است. ژن های BRCA1 و BRCA2 از جمله مهمترین ژنهای مرتبط با سرطان سینه می باشند.
زنانی که در خانواده های دارای جهش در ژنnot;های BRCA1 و یا BRCA2 هستند در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه و تخمدان می باشند. همچنین مردانی که دارای وارثت ژنتیکی جهش های موجود در ژن BRCA2 می باشند، ممکن است در معرض افزایش خطر سرطان سینه و پروستات باشد.
در کلینیک ژنتیک دکتر فرهود، پنل کامل جهش های دو ژن BRCA1 و BRCA2 مورد بررسی قرار می گیرد.
5. انجام بررسی جهش های موجود در BRCA1 و BRCA2 به چه افرادی پیشنهاد می شود؟
- سابقه ایتلا به سرطان سینه در سنین پایین (قبل از 40 سالگی)
- سابقه شخصی سرطان سینه سه گانه منفی (بیماران مبتلا به سرطان سینه که تست استروژن، پروژسترون و HER-2 منفی است).
- سابقه ابتلا به دو و یا چند نوع سرطان در خود و یا یکی از اعضای خانواده
- سابقه ابتلا به سرطان سینه مردانه در خود و یا یکی از اعضای خانواده
- سابقه ابتلا به سرطان تخمدان در خود و یا یکی از اعضای خانواده
- سابقه ابتلا به سرطان پروستات در خود و یا یکی از اعضای خانواده
- سابقه ابتلا به سرطان پانکراس خود و یا یکی از اعضای خانواده
- داشتن خویشاوندی با فردی که جهش شناخته شده در ژن های BRCA1 و یا BRCA2 دارد.
در حالت ایده آل، در خانواده ای که ممکن است دارای جهش ژنی باشد، یکی از اعضای خانواده که سرطان سینه یا تخمدان دارد ابتدا آزمایش ژن BRCA را انجام می دهد. اگر این فرد با آزمایش ژنتیک موافقت کند و حامل جهش ژن BRCA نباشد، سایر اعضای خانواده نیازی به انجام آزمایش بررسی جهش های موجود در BRCA1 و BRCA2 ندارند.
REFERENCES:
1. SEER Training Modules, Module Name. U. S. National Institutes of Health, National Cancer Institute. Day Month Year (of access) https://training.seer.cancer.gov
2. BRCA1 and BRCA2 ndash; genetic testing, 2022, v.12, description of document (if applicable), Genetic Testing For Heritable Pathogenic Variants, Cancer Institute NSW, viewed 16 10 2022, eviq.org.au/p/620